Wist je dat de uitdrukking ‘het is wat het is’ meer is dan alleen een cliché? Het vormt een fundament binnen systeem denken en het effectief begeleiden van teams. Deze keer verkennen we de kracht van deze houding en hoe het jou als teambegeleider, de teams en de organisatie kan helpen.
Systeem denken
Systeem-/systemisch denken betekent dat je niet alleen kijkt naar individuele elementen binnen het team, maar naar het geheel en de onderlinge relaties. Deze benadering focust op het geheel in plaats van de afzonderlijke onderdelen. Het richt zich op de relaties en interacties binnen een systeem, zoals een team of organisatie, om patronen en dynamieken te begrijpen en te verbeteren.
De oorsprong van systeem denken ligt in de systeemtheorie, ontwikkeld in de jaren ’40 en ’50 door denkers uit diverse disciplines, waaronder de bioloog Ludwig von Bertalanffy. En werd aangevuld door bijdragen uit velden als wiskunde en psychologie. Later is de theorie toegepast op sociale en organisatorische systemen door denkers zoals Gregory Bateson en familie- en organisatieopstellers zoals Bert Hellinger.
‘Het is wat het is’, is dus als het ware een erkenning van de huidige stand van zaken. En de eerste stap naar effectieve verandering.
Acceptatie en realisme
‘Het is wat het is’ staat voor het accepteren van de huidige realiteit, zonder frustratie of weerstand. Regelmatig hoor ik dat deze houding komt vanuit een soort onverschilligheid. Of een manier om geen verantwoordelijkheid te nemen. En dat zal ongetwijfeld in gevallen ook zo zijn. Maar…je kan er ook anders naar kijken. Deze houding maakt dat je objectief naar de situatie kan kijken. En door dit realisme te omarmen, creëer je juist een mooie basis voor verdere actie.
Waarom is acceptatie belangrijk binnen Systemisch denken?
– Het vormt de basis vormt voor een dieper begrip van de onderliggende dynamiek en relaties binnen een systeem. Zoals bijvoorbeeld een team of een organisatie.
– Het stelt je in staat om objectief en realistisch te zijn. Het voorkomt dat je verstrikt raakt in emoties of subjectieve interpretaties. Waardoor je openstaat om te zien/begrijpen van wat er echt speelt.
– Het creëert vertrouwen en openheid binnen het systeem. Teamleden voelen zich gehoord en begrepen, wat de basis vormt voor constructieve communicatie en samenwerking.
– Je bent in staat om dieper te graven en te begrijpen waarom bepaalde patronen en gedrag zich voordoen. Daardoor kan je de onderliggende oorzaken aan te pakken in plaats van alleen de symptomen te behandelen aka pleisterplakken.
– Je kunt effectievere interventies inzetten die goed aansluiten bij de behoeften en dynamiek van het systeem, wat weer leidt tot duurzame veranderingen.
Van acceptatie naar actie
We hebben het nu gehad over de ‘waarom’ van de “Het-is-wat-het-is-grondhouding”. Vanuit deze houding observeer je en begrijp je de huidige dynamiek binnen het team en de organisatie. Maar wat dan? Vanuit deze basis kan je over naar actie. De eerstvolgende vraag die je stelt is: is er noodzaak of wens om de situatie te veranderen? Bij ‘ja’, gaan jullie kijken naar de cirkel van invloed en betrokkenheid. Hierna sta je op een twee-spong. Aan de slag met de interventies of toch accepteren wat het is omdat je er op geen enkele manier invloed op hebt.
Cirkel van invloed en betrokkenheid
De cirkel van invloed en betrokkenheid is een concept van Stephen Covey. Het helpt je te focussen op wat je kunt beïnvloeden versus waar je alleen bij betrokken bent. De cirkel van betrokkenheid omvat alles waar je je druk om maakt, maar niet direct kunt veranderen, zoals het weer. De cirkel van invloed bevat zaken die je wel kunt beïnvloeden. Bijvoorbeeld, je kunt regen niet stoppen (cirkel van betrokkenheid), maar je kunt wel een paraplu meenemen om droog te blijven (cirkel van invloed).
De stappen van ‘acceptatie naar actie’:
- Accepteer de huidige realiteit
Begin met het observeren en begrijpen van de huidige dynamiek binnen het team en de organisatie. Dit vormt de basis van systemisch denken. - Beoordeel de noodzaak of wens voor verandering
Stel vast of er een noodzaak of wens is om de situatie te veranderen. Dit is essentieel om te bepalen welke richting je op wilt met je interventies. - Onderzoek je cirkel van invloed en betrokkenheid
Identificeer welke aspecten van de situatie binnen je invloedssfeer liggen en welke alleen binnen je betrokkenheid vallen. Dit helpt bij het maken van realistische plannen voor verandering. - Maak een keuze tussen actie en acceptatie
Beslis of je actieve interventies gaat inzetten om veranderingen te bewerkstelligen of de situatie accepteert zoals deze is omdat je er geen invloed op hebt. - Doe een 0-meting (zie MTD-aanpak)
Zodat het helder is hoe de huidige situatie is en hoe deze ervaren wordt. Check www.masterteamdynamics.com voor meer informatie. - Kies en ga aan de slag met passende interventies
Als je besluit tot actie over te gaan, ontwerp dan interventies die goed aansluiten bij de behoeften en dynamiek van het systeem. Zorg dat deze interventies gericht zijn op zowel de individuele teamleden als het collectief. - Evalueer en stel bij
Na het uitvoeren van interventies, neem de tijd om de impact ervan te meten, vergelijken met de 0-meting en te evalueren. Stel bij waar nodig om ervoor te zorgen dat de interventies effectief blijven en blijf alert op nieuwe inzichten die kunnen opkomen tijdens het proces.
Kortom
Binnen het systeem denken is acceptatie essentieel. En niet alleen omdat het de deur opent naar een dieper begrip en vertrouwen. Maar ook naar effectieve interventies binnen het systeem. Het erkennen van ‘het is wat het is’ is daarom niet een passief berusten, maar juist een actieve stap richting mogelijke transformatie. Tsja… het is wat het is…
Wil jij dit soort informatie als eerste in jouw mailbox? Meld je dan nu aan!
Wij hebben een hekel aan SPAM en zullen dan ook nooit jouw gegevens verkopen!